2024 κ. Παναγιώτης Τζαναβάρης (ομιλών τη σφυριχτή γλώσσα)
Η «σφυριά» στο λύκειο Φιλοθέης
Με μια ιδιαίτερη και μοναδική γλώσσα ήρθαν σε επαφή οι μαθητές του λύκειο Φιλοθέης, την Παρασκευή 1 Νοεμβρίου 2024, στα πλαίσια του μαθήματος της Νεοελληνικής Γλώσσας «Διάλεκτοι και Ιδιώματα της Ελληνικής Γλώσσας».
Ο κύριος Παναγιώτης Τζαναβάρης, πρόεδρος του Συλλόγου Απανταχού Αντιωτών, σε συνέχεια της αλληλογραφίας με τους μαθητές της Α’ λυκείου, επισκέφτηκε το σχολείο για να μιλήσει στην Α΄ τάξη αλλά και σε γονείς, για τη σφυριχτή γλώσσα της Αντιάς, ενός ορεινού χωριού της νότιας Εύβοας.
«Η σφυριά δεν είναι κώδικας αλλά γλώσσα», διευκρινίζει στην αρχή της ομιλίας του ο κ. Τζαναβάρης˙ «ό,τι λέμε στην ομιλούσα, το λέμε και σφυρίζοντας». Η σφυριά, όπως αναφέρει, είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το χωριό εδώ και 2.500 περίπου χρόνια, χρησιμοποιούμενη αρχικά από αγρότες και κτηνοτρόφους, καθώς λόγω του ιδιαίτερου χαρακτήρα της, ήταν χρήσιμη για την επικοινωνία μεταξύ τους σε περιστατικά επιδρομής εχθρών ή πειρατών για την προστασία των κοπαδιών τους: «Είναι πλεονέκτημα πως δεν είναι κατανοητή σε πρώτη φάση˙ έτσι μεταφέρονται μηνύματα που άλλοι που δεν είναι μυημένοι δεν μπορούν να καταλάβουν». Ένα άλλο πλεονέκτημα της είναι η ιδιότητα να ακούγεται έως και 4 χλμ μακριά, καθώς αναπτύχθηκε με την μορφολογία του εδάφους˙ όπως αναφέρει: «Είναι γλώσσα του βουνού, της απόστασης. Στον κάμπο ή σε κλειστό χώρο δεν μπορεί να προχωρήσει».
Κάθε φωνήεν στην γλώσσα προφέρεται κανονικά ενώ τα σύμφωνα δεν είναι άμεσα αντιληπτά, αλλά βγαίνουν από τα συμφραζόμενα. Ο σφυριχτής χρησιμοποιεί όλο του το στόμα για να μιλήσει και δεν περιορίζεται στην ομιλία μόνο της μητρικής του γλώσσας αλλά οποιασδήποτε γλώσσας. Έως και το 1975, η γλώσσα μεταφερόταν εμπειρικά από γενιά σε γενιά, ενώ αργότερα που με την μετανάστευση των νέων, έμειναν πίσω μόνο οι μεγαλύτεροι με αποτέλεσμα να απομένουν σήμερα λίγοι φυσικοί ομιλητές.
Όλοι οι μαθητές εντυπωσιάστηκαν από την ιστορία και την ιδιαιτερότητα της γλώσσας αυτής, ενώ πολλές ήταν οι ερωτήσεις μαθητών και καθηγητών.. Στη συνέχεια, προσκλήθηκαν οι μαθητές να ανέβουν στην σκηνή και να δοκιμάσουν και οι ίδιοι, με τη βοήθεια του κ. Τζαναβάρη, να μιλήσουν με σφυριές. Η ατμόσφαιρα ήταν εύθυμη και διασκεδαστική στην προσπάθεια να μιλήσουν σφυριχτά και να προφέρουν λέξεις, ο καθένας με τον δικό του τρόπο.
Τέλος, ο κος Τζαναβάρης βγήκε στην αυλή για να σφυρίξει στο φυσικό περιβάλλον της γλώσσας αυτής. Τώρα, με ευγενική παραχώρηση των πνευματικών δικαιωμάτων, το σχολείο μας έχει τη δική σου σφυριά, που συμμαθητής μας θα μετατρέψει σε ηχητική εφαρμογή για κινητά: «Φιλοθέη»!
Για την Α Λυκείου,
Αθανασία Δημητρακοπούλου
Για την εκδήλωση ήταν υπεύθυνη η Φιλόλογος του σχολείου κ. Καραβανίδου.
Our school
